سیستم درمانی هومیوپاتی در چند سال اخیر در ایران در حال رشد است و حتما از اطرافیان خود نام آن را شنیده اید و برای بررسی آن در حال خواندن این متن هستید، با ما همراه باشید.

 

هومیپاتی چیست؟

 

اگر بخواهیم در یک جمله خلاصه کنیم هومیوپاتی یک سیستم پزشکی سنتی آلمانی است و در اواخر قرن هجدهم توسط ساموئل هانمن ابداع شد.

در ابتدا لازم به ذکر است که هانمن جزو پزشکان بسیار تاثیرگذار در زمان خود بوده است و در دوره شیوع بیماری وبا و مخملک تاثیرات بسزایی در کنترل بیماری داشته است و اما هومیوپاتی!

 


 

هومیوپاتی چگونه در ذهن ساموئل هانمن شکل گرفت؟

 

ماجرا از آنجا آغاز می شود که هانمن در حال ترجمه یک کتاب داروشناسی بود که به مطلبی درباره علت تاثیر داروی گنه گنه در درمان مالاریا برخورد و شخصا برای بررسی نحوه تاثیر این دارو شروع به خوردن گنه گنه کرد و متوجه شد که علائم مالاریا در وی ظاهر شده است.

 

وی با تکرار مجدد این آزمایش و همچنین بررسی های مشابه به این نتیجه رسید که هر ماده ای که بتواند علایم بیماری را در یک فرد سالم ایجاد کند می تواند همان علایم را در یک فرد بیمار و مبتلا درمان نماید و از اینجا به اصل هومیوپاتی ( همواره مشابه، مشابه را درمان می کند) دست یافت.

 

ساموئل هانمن برای اولین بار و بطور رسمی هومیوپاتی را در قرن هجده فرض کرد ( به چگونگی رشد این فرضیه در ادامه بطور کامل خواهیم پرداخت) اما برخلاف اغلب نظریه های غیرعلمی پزشکی تا به امروز همچنان باقی مانده است . برخی بر این عقیده استوارند که چون نحوه درمان و داروی هومیوپاتی ملایم و بدون عوارض است همچنان طرفدارانی دارد ولی اگر واقع بین باشیم در برخی موارد در بیماری های وخیم، بیمار به علت اعتماد به دارونماهای هومیوپاتی از درمان پزشکی امتناع می کنند و سبب طولانی شدن بیماری و حتی مرگ می شود.

دقیقا مانند طب سنتی مرسوم در کشور ما که تاثیرات منفی و عواقب جبران ناپذیری را برای بیماری های جدی در پی داشته است.

در نتیجه به هیچ عنوان نمی توان هومیوپاتی را بعنوان درمان ملایم و بدون عوارض عنوان کرد.

 


 

آیا هومیوپاتی علمی است؟

 

مطالعات گسترده، داروهای هومیوپاتی را در حد دارونما قبول دارند و نه بیشتر! در حقیقت هر اثر مثبتی فقط در نتیجه تلقین ناشی از دریافت دارو است.

هومیوپاتی بارها و بارها از لحاظ علمی و پزشکی مدرن رد شده است و به هیچ عنوان کارامد نیست . با این حال مانند هر باور و خرافه ای که طرافدارانی دارد این مساله نیز از طرف تعداد زیادی به ظاهر پزشک که بدون زحمت تشخیص و پیگیری های پزشکی از این راه کسب درامد می کنند و همچنین بسیاری افراد دیگر که این روش درمانی را باور کرده اند حمایت می شود و عموما از استدلال های مختلف و متناقض برای اعتبار بخشیدن به این خرافه استفاده می کنند.

آن ها اعتقاد دارند که داروهای هومیوپاتی فراتر از دارونما است و علم و پزشکی برگرفته از شواهد نمی تواند برای توضیح وسعت این علم کافی باشد!

دیدگاه تقریباً متفق جامعه علمی این است که مفروضات اساسی که هومیوپاتی بر آنها استوار است یا رد شده یا غیرقابل قبول هستند.


 

اصول هومیوپاتی چیست؟

 

  • یکی از اصول مهم هومیوپاتی “اصل شباهت” است که هیچ گونه پشتوانه علمی ندارد، هانمن به اصل جادوی شباهت باستانی معتقد بود که می گوید هر شباهت بیرونی در طبیعت رابطه مستقیم با مقوله های انسانی و جسمی دارد، برای مثال گردو چون شبیه به مغز انسان است برای درمان بیماری های مغزی موثر است و یا لوبیا برای مشکلات کلیوی شفا بخش است!
  • یک دیگر از اصول هومیوپاتی آزمایش داروهای مختلف بر روی افراد سالم است که به آن پرووینگ گفته می شود. به این شکل که هانمن معتقد بود ماده های خاص و مورد نظر وی باید روی موردهای سالم آزمایش شود، هر علائمی را که مشاهده می کند برای بیمارانی با علائم مشابه مفید است.

 

علیرغم این واقعیت که هومیوپاتی از لحاظ علمی رد شده است، اما همچنان وجود دارد و توسط سیستم های بهداشتی بسیاری از کشورها پشتیبانی می شود.

در آلمان که خاستگاه هومیوپاتی است این طب سنتی و غیرعلمی از لحاظ قانونی دارای امتیاز است و حدود ۷۰۰۰ هزار پزشک در این حوزه فعالیت می کنند و حتی دارونماهای هومیوپاتی در برخی بخش های این کشور شامل بیمه نیز می شود.

مایه تاسف است که تا کنون، سیاست سلامت آلمان از توسعه سایر کشورهای اروپایی پیروی نکرده است که در آن هومیوپاتی یا دیگر توسط سیستم های بهداشت عمومی پشتیبانی نمی شود.

 


 

اگر هومیوپاتی غیر علمی است پس چرا ریشه کن نمی شود!

 

اول اینکه باید به درامد زایی حاصل از دارونماهای این طب نیز اشاره کرد:

طبق گزارش انجمن فدرال شرکت های داروسازی آلمان و سازمان غذا و داروی امریکا بیش از صدها میلیون یورو در آلمان و بیش از سه میلیارد دلار در ایالات متحده از فروش این داروها کسب درامد می شود.

بر همین اساس ها لابی گری شدیدی در جریان است و همین پشتیبانی ها به طور قابل توجهی به “شهرت اجتماعی” هومیوپاتی، کمک کرده است.

در این میان، یک وضعیت فلج کننده پدیدار شده است که از یک سو، اعتماد عمومی به هومیوپاتی تا حد زیادی بر اساس این پشتیبانی قانونی حاکم است. از سوی دیگر، دقیقاً همین اعتماد عمومی است که مانع از تصمیم گیری های سیاسی برای حذف هومیوپاتی از سیستم بهداشت عمومی می شود.

 


 

آمار بررسی های علمی داروهای هومیوپاتی

 

بزرگترین بررسی انجام شده در مورد اثربخشی داروهای هومیوپاتی توسط سازمان بهداشت استرالیا NHMRC در سال ۲۰۱۵ به این نتیجه رسید که هیچ شواهد قابل اعتمادی برای اثربخشی هومیوپاتی وجود ندارد.

 

شورای مشورتی علمی آکادمی‌های اروپا EASAC در سال ۲۰۱۷ درباره هومیوپاتی این چنین شرح داده است:

  • مکانیسم‌ عمل : بر اساس تحقیقات گسترده به این نتیجه می‌رسیم که ادعاهای هومیوپاتی غیرقابل قبول و ناسازگار با مفاهیم علمی معتبر هستند.
  • اثربخشی بالینی : ما تصدیق می‌کنیم که یک اثر دارونما ممکن است در بیماران تاثیرات روانی مثبت داشته باشد، اما با ارزیابی‌های متعدد هیچ بیماری شناخته‌شده‌ای وجود ندارد که شواهد قوی و قابل قبولی برای مؤثر بودن هومیوپاتی فراتر از اثر دارونما داشته باشد.

 

همانطور که ادزارد ارنست دانشمند و پژوهشگر آلمانی بیان کرد، “بحث در مورد هومیوپاتی به پایان رسیده است.

این تصور که هومیوپاتی جایگزینی برای پزشکی است، بیشتر مبتنی بر ایدئولوژی، ایمان و اعتقاد است تا عقلانیت.

 


 

تلاش های بی نتیجه حامیان هومیوپاتی

 

نمایندگان هومیوپاتی برای اثبات ادعاهای خود بحث “کثرت گرایی” را به میان می کشند که از دهه ۱۹۹۰ به علت متضاد بودن با اصول پزشکی مدرن که مبتنی بر علم و شواهد است منسوخ شده است.

مفهوم کلی کثرت گرایی بمعنای پذیرش گوناگونی است.

در صورتی که پرواضح است که علم و بخصوص علم پزشکی که بطور مستقیم با سلامتی سروکار دارد کثرت گرایانه نیست بلکه عمل گرایانه است و تنها با اتکا به روش های صحیح علمی است که روز به روز از افسانه ها وگمانه زنی های خرافه دورتر می شویم.

علم یک ایدئولوژی نیست، بلکه یک روش اثبات شده و قابل اعتماد برای کسب دانش است.

 


 

آیا هومیوپاتی یک روش بی خطر است؟

 

مهم ترین جنبه هومیوپاتی مساله پذیرش عمومی است که در ابتدای متن کمی به آن پرداختیم که چرا این نگرش همچنان زنده و در حال رشد است ؟ و اشاره کردیم که دلیل اصلی آن نشان دادن هومیوپاتی بعنوان یک روش ملایم و بدون ضرر و طبیعی است و حتی کمپین های حامی هومیوپاتی علاوه بر تبلیغات در نشریات و رسانه های پرتیراژ و نشان دادن هومیوپاتی به عنوان یک روش اثبات شده علمی بیشتر از جنبه عاطفی مساله استفاده می کنند که درمانی ملایم و طبیعی و بدون عوارض که جای نگرانی ندارد و حتی مسئولیت سلامتی بیماران را بعنوان حمایت از درمان آزاد بعهده خود بیمار می گذارند.

در صورتی که پزشکان آن را در مواردی که بیمار را گمراه نموده و از داروها و درمان رایج موجود در علم پزشکی منع می‌کند به شدت مورد انتقاد قرار داده‌اند، چرا که ممکن است با عدم پیگیری درمان پزشکی جان بیمار در مواردی به خطر افتد.

این عده معتقدند علم روز و پزشکی کلاسیک، ادعای هومئوپاتی به عنوان درمان مؤثر پزشکی را تأیید نمی‌نماید. وتوجیهی بر اساس علم بشری در مورد مکانیزم دقیق اثر داروهای هومئوپاتی بر بدن انسان ارائه نشده‌است. مطابق قوانین شناخته شده علم شیمی، احتمال اینکه حتی یک اتم از داروی مورد ادعای این روش با آن میزان از دوز تجویزی وارد بدن شود تقریباً صفر است.

محققین مخالف این روش درمانی، لیستی از قربانیان این روش درمانی تهیه کرده‌اند که افرادی بوده‌اند که علی‌رغم ابتلاء به بیماری‌های مهلک، با روی آوردن به هومئوپاتی و غفلت از درمان‌های صحیح، جان خود را از دست داده‌اند.

هومیوپاتی نمونه ای از این است که چگونه عدم درک نحوه کار علم و روش علمی به باورهایی کمک می کند که می تواند عواقب شدیدی برای بیماران داشته باشد.

 


 

تجربه مراجعه به هومیوپاتی در ایران

 

تجربه شخصی بنده در مراجعه به پزشک هومیوپاتی در ایران شاید برای تغییر افکار شما کافی باشد!

پزشک هومیوپاتی بعد از دریافت حق ویزیت معادل پزشکان متخصص از مشکلات و شرایط جسمی پرس و جویی کرد و درخواست کرد هر مشکلی هر زمان احساس میکنم برای وی بیان کنم، سپس یک ماده قهوه ای به اندازه نخود را با هزینه جدا! در اختیار من گذاشت و روش مصرف آن را این طور بیان کرد که:

در یک لیوان آب حلش کن و یک قاشق از آن را بخور و باقی را دور بریز و ماه به ماه هم برای ویزیت مراجعه کن!

همین یک قاشق تمامی مشکلاتی که در هر بخشی از بدن تو داشته به مرور درمان خواهد کرد!

مساله قابل تامل اینکه بی شک این دارو برای تمامی بیمارها به یکسان ارائه می شود و تفاوتی در نوع مشکل نیست و علت یک قاشق خوردن هم علاوه بر اینکه ممکن ماهیت سالمی نداشته باشد این است که هرماه برای خرید مجدد بتواند هزینه دریافت کند!

 


 

آیا دشمنی با علم است که این باورها را تغذیه می کند؟ تا حدی، اما اغلب دانش ناکافی است که منجر می شود افراد با باورها و جهان بینی های شخصی با حقایق و شواهد برخورد کنند.

هیچ فرمول جادویی برای حل این مشکلات ذکر شده وجود ندارد اما به مرور و همراهی مواردی همچون تلاش بیشتر در گسترش ارتباطات علمی، بهبود در سیستم آموزشی و بالاتر از همه تصمیمات سیاسی و اجتماعی در مقابله با لابی با انگیزه اقتصادی، کمپین های آموزشی و .. میسر خواهد شد.